One Nation One Election: జమిలి ఎన్నికల బిల్లు పాస్ కావాలంటే ఎంత బలం ఉండాలి, ఒక దేశం,ఒకే ఎన్నిక వెనుక ప్రయోజనాలు, నష్టాలు ఏమిటీ, వన్ నేషన్ వన్ ఎలక్షన్‌పై ప్రత్యేక కథనం ఇదిగో..
నవంబరు-డిసెంబర్‌లో ఐదు రాష్ట్రాల్లో అసెంబ్లీ ఎన్నికలు జరగనుండగా, ఆ తర్వాత వచ్చే ఏడాది మే-జూన్‌లో లోక్‌సభ ఎన్నికలు జరగనున్నాయి.
New Delhi, Sep 1: ఒక దేశం, ఒకే ఎన్నికలు అనే అవకాశాలను అన్వేషించడానికి మాజీ రాష్ట్రపతి రామ్ నాథ్ కోవింద్ నేతృత్వంలో ప్రభుత్వం ఒక కమిటీని ఏర్పాటు చేసింది . నవంబరు-డిసెంబర్‌లో ఐదు రాష్ట్రాల్లో అసెంబ్లీ ఎన్నికలు జరగనుండగా, ఆ తర్వాత వచ్చే ఏడాది మే-జూన్‌లో లోక్‌సభ ఎన్నికలు జరగనున్నాయి.
అయితే, కేంద్ర ప్రభుత్వం ఇటీవలి ఎత్తుగడలు.. సార్వత్రిక ఎన్నికలు, లోక్‌సభ పోటీ తర్వాత, దానితో పాటు షెడ్యూల్ చేయబడిన కొన్ని రాష్ట్రాల ఎన్నికలను ముందుకు తీసుకెళ్లే అవకాశాన్ని తెరిచాయి. కాగా పార్లమెంట్ ప్రత్యేక సమావేశాలకు దాదాపు పక్షం రోజుల ముందే కేంద్ర ప్రభుత్వం అత్యంత కీలక నిర్ణయం తీసుకోవడంతో దీనిపై సర్వత్రా ఆసక్తి రేకెత్తిస్తోంది.
ప్రస్తుతం శాసనసభలకు, పార్లమెంట్‌కు వేర్వేరుగా ఎన్నికలు జరుగుతున్నాయి. ఈ కమిటీ ద్వారా దేశ వ్యాప్తంగా ఎన్నికలను ఒకేసారి నిర్వహించాలన్నది లక్ష్యంగా ఉంది. సెప్టెంబర్ 18-22 మధ్య జరగనున్న పార్లమెంట్ ప్రత్యేక సమావేశాల్లో ‘ఒకే దేశం-ఒకే ఎన్నికలు’ బిల్లును ప్రవేశపెట్టే అవకాశం ఉందని సమాచారం. అయితే ఈ బిల్లు పాస్ కావడానికి ఎంత బలం ఉండాలి అనే దాన్ని ఓ సారి పరిశీలిస్తే.. ఈ బిల్లు పాస్ కావాలంటే రాజ్యాంగ సవరణలు చేయాల్సిన అవసరం ఉంది. అలాగే దానిని రాష్ట్ర అసెంబ్లీలకు పంపి అక్కడ అనుమతి తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది.
వన్ నేషన్ వన్ ఎలక్షన్ అంటే ఏమిటి, కేంద్ర ప్రభుత్వం జమిలీ ఎన్నికలపై ఎందుకు అంత ఆసక్తి చూపుతోంది..
ఈ సవరణలకు లోక్‌సభలోని 543 స్థానాల్లో కనీసం 67శాతం అనుకూలంగా ఓటువేయాలి. దీంతో పాటు రాజ్యసభలో 245 సీట్లలో 67 శాతం దీనిని సమర్థించాలి. దీనికి తోడు దేశంలోని కనీసం సగం రాష్ట్రాల అసెంబ్లీలు ఆమోద ముద్రవేయాలి. అంటే 14 రాష్ట్రాలు ఈ బిల్లు పక్షాన నిలవాల్సి ఉంటుంది. ప్రస్తుతం బీజేపీకి 10 రాష్ట్రాల్లో అధికారంలో ఉండగా.. దానికి మద్దతు ఇచ్చే పక్షాలు మరో 6 రాష్ట్రాల్లో పాలిస్తున్నాయి. ఎన్‌డీఏకు లోక్‌భలో దాదాపు 333 ఓట్ల బలం ఉంది. ఇది 61శాతానికి సమానం. మరో 5శాతం ఓటింగ్‌ను సంపాదించడం దానికి కష్టమే. రాజ్యసభలో కేవలం 38శాతం మాత్రమే సీట్లు ఉన్నాయి.
ఇక 2019లో లోక్‌సభ ఎన్నికలకు కేంద్ర ప్రభుత్వం రూ. 10,000 కోట్లు వెచ్చించినట్లుగా వార్తలు వచ్చాయి. అదే సమయంలో ఒక్కో రాష్ట్ర ఎన్నికలకు ప్రభుత్వం రూ.250 కోట్ల నుంచి రూ.500 కోట్లు వరకు వెచ్చిస్తోంది. 2019 లోక్‌సభ ఎన్నికలకు రాజకీయ పార్టీల ఖర్చు రూ.60 వేల కోట్ల వరకు ఉందని అప్పట్లోనే సెంటర్‌ ఫర్‌ మీడియా స్టడీస్‌ అనే సంస్థ వెల్లడించింది. ఇప్పుడు ఈ జమిలి ఎన్నికల బిల్లు పాసైతే ఈ ఖర్చు మొత్తం రాజకీయ పార్టీలకు కలిసి వస్తుంది.
ప్రతి ప్రత్యేక ఎన్నికలకు భారీ మొత్తంలో ఆర్థిక వనరులు అవసరం కాబట్టి ఎన్నికల నిర్వహణ వ్యయాన్ని తగ్గించడం 'ఒక దేశం, ఒకే ఎన్నికలు' యొక్క ప్రాథమిక ప్రయోజనాలు.ఒకేసారి ఎన్నికలు నిర్వహించడం వల్ల అనేక సార్లు ఎన్నికల విధుల్లో నిమగ్నమైన పరిపాలనా మరియు భద్రతా దళాలపై భారం తగ్గుతుంది.నివేదికల ప్రకారం, 'ఒక దేశం, ఒకే ఎన్నికలు' అమలుతో, ప్రభుత్వం ఎన్నికల మోడ్‌లో కాకుండా పాలనపై ఎక్కువ దృష్టి పెట్టవచ్చు, ఇది తరచుగా విధాన అమలుకు ఆటంకం కలిగిస్తుంది.ఒకేసారి ఎన్నికలు జరిగితే లా కమిషన్ ప్రకారం, ఓటింగ్ శాతం పెరుగుతుంది, ఎందుకంటే ప్రజలు ఒకేసారి ఓట్లు వేయడానికి ఇది మరింత సులభం అవుతుంది.
ఇక నెగిటివ్ విషయాలకు వస్తే..జమిలీ ఎన్నికల కారణంగా జాతీయ అంశాలు ప్రచారంలో అధిక భాగాన్ని ఆక్రమిస్తే.. స్థానిక అంశాల పాత్ర తగ్గిపోతుందని పార్టీలు భయపడుతున్నాయి. ముఖ్యంగా స్థానిక పార్టీల్లో ఈ భయం ఎక్కువగా ఉంది. ఇక ఎన్నికల ఖర్చులో కూడా స్థానిక పార్టీలు జాతీయ పార్టీలతో పోటీపడాల్సి రావడం ఇబ్బందికరంగా మారుతుందనే అనుమానాలున్నాయి. 2015లో జరిగిన ఓ సర్వే ప్రకారం, జమిలి ఎన్నికలు నిర్వహిస్తే.. 77 శాతం మంది ప్రజలు ఒకే పార్టీ లేదా కూటమిని ఎన్నుకునే అవకాశాలున్నాయి. అదే అసెంబ్లీ, పార్లమెంట్ ఎన్నికలు ఆరు నెలలు తేడాతో నిర్వహిస్తే ఒకే పార్టీని ఎన్నుకొనే అవకాశాలు 61శాతానికి తగ్గిపోతాయని తేలింది.
1967 వరకు ఈ విధంగానే కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల కోసం ఒకేసారి ఎన్నికలు నిర్వహించారు. కానీ, ఆ తర్వాత కొన్ని రాష్ట్రాల అసెంబ్లీలు రద్దుకావడం, 1970లో ఏడాది ముందే లోక్‌సభ రద్దు వంటి పరిణామాలతో ఈ విధానం కొనసాగించడం సాధ్యం కాలేదు. 1983లో ఎన్నికల కమిషన్ మరోసారి జమిలీ ఎన్నికల ప్రతిపాదన తెరపైకి తెచ్చింది. కానీ, అప్పట్లో ప్రభుత్వం ఆసక్తి చూపలేదు. 1999లో లా కమిషన్ నివేదిక దీనిని మరోసారి లేవనెత్తింది.
2016లో ప్రధాని మోదీ ఈ ఆలోచనను మరోసారి ప్రతిపాదించారు. ఆ మరుసటి ఏడాదే దీనిపై నీతి ఆయోగ్‌ కసరత్తు చేసింది. 2019లో ఈ అంశంపై ప్రధాని వివిధ పార్టీల నేతలతో సమావేశం ఏర్పాటు చేయగా.. కాంగ్రెస్‌ సహా చాలా పక్షాలు దీనికి దూరంగా ఉన్నాయి. అతికొద్ది పార్టీలు మాత్రమే ప్రతినిధులను పంపాయి.ఇక 2022లో తాము జమిలీ ఎన్నికల నిర్వహణకు సిద్ధమని సీఈసీ సుశీల్‌ చంద్ర ప్రకటించారు. 2022 డిసెంబర్‌లో ఈ రకం ఎన్నికలపై లాకమిషన్‌ వివిధ పార్టీలు, ఈసీ, అధికారులు, విద్యావేత్తలు, నిపుణుల అభిప్రాయాలను ఆహ్వానించింది.