Bangladesh Protests: బంగ్లాదేశ్లో ఎందుకీ ఆందోళనలు? విద్యార్థులు చేపట్టిన ఉద్యమం రాజకీయ నిరసనగా ఎందుకు మారింది, ఉద్యోగాల్లో రిజర్వేషన్ల విధానంపై ఎవరేమన్నారు ?
రోడ్ల మీదకు చేరిన లక్షల మంది నినాదాలు చేస్తూ సంబురాలు చేసుకున్నారు. దేశంలో పరిస్థితులు పూర్తిగా అదుపుల్లోకి వచ్చే దాకా కర్ఫ్యూ కొనసాగుతుందని ఆర్మీ ప్రకటించింది
Dhaka, August 5: బంగ్లాదేశ్ (Bangladesh)లో పరిస్థితి అదుపుతప్పింది. ఉద్యోగాల్లో రిజర్వేషన్ల విధానాన్ని వ్యతిరేకిస్తూ చెలరేగిన హింస తీవ్రరూపం దాల్చింది. వేలాది మంది నిరసనకారులు దేశవ్యాప్తంగా పెద్ద ఎత్తున ఆందోళన చేపడుతున్నారు. తాజా పరిస్థితుల నేపథ్యంలో ప్రధాని పదవికి అవామీ లీగ్ ప్రెసిడెంట్‌ షేక్ హసీనా(Sheikh Hasina) రాజీనామా చేశారు.
బంగ్లాదేశ్ ప్రధాని షేక్ హసీనా రాజీనామా వార్తల నేపథ్యంలో ఆర్మీ చీఫ్ దేశ ప్రజలను ఉద్దేశించి ప్రసంగించారు. ఆర్మీ చీఫ్ వాకర్‌-ఉజ్‌-జమాన్ దేశ ప్రజలను ఉద్దేశించి ప్రసంగిస్తూ.. త్వరలో తాత్కాలిక ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేస్తామని వెల్లడించారు. నిరసనకారులు హింసామార్గాన్ని విడనాడాలని పిలుపునిచ్చారు.
హసీనా దేశం విడిచి వెళ్లిపోయారని సైన్యం ప్రకటించగానే.. రోడ్ల మీదకు చేరిన లక్షల మంది నినాదాలు చేస్తూ సంబురాలు చేసుకున్నారు. దేశంలో పరిస్థితులు పూర్తిగా అదుపుల్లోకి వచ్చే దాకా కర్ఫ్యూ కొనసాగుతుందని ఆర్మీ ప్రకటించింది. ఇప్పటిదాకా నిరసనల్లో వందల మంది(300 మందికి పైగా అని అధికారిక సమాచారం) మరణించినట్లు తెలుస్తోంది.మొదట్లో సివిల్ సర్వీస్ ఉద్యోగాల్లో కోటాను రద్దు చేయాలంటూ విద్యార్థుల నిరసనలు, ఇప్పుడు విస్తృత ప్రభుత్వ వ్యతిరేక ఉద్యమంగా ఎదిగాయి. బంగ్లాదేశ్‌కు భారతీయులు ఎవరూ వెళ్లవద్దు, అక్కడి పౌరులను అప్రమత్తం చేసిన భారత రాయబార కార్యాలయం
బంగ్లాదేశ్లో సివిల్ సర్వీస్ కోటా వ్యవస్థలో సంస్కరణలు తీసుకురావాలని డిమాండ్ చేస్తూ విద్యార్థుల నిరసనలు ప్రారంభమయ్యాయి. ప్రస్తుతం ఉన్న కోటాల వల్ల ప్రధాని షేక్ హసీనా అధికార పార్టీ అవామీ లీగ్ విధేయులకు అన్యాయం జరిగిందని విద్యార్థులు వాదించారు. నిరంకుశ విధానాలు, అసమ్మతిని అణిచివేస్తున్నట్లు ఆరోపించిన హసీనా ప్రభుత్వంపై ప్రదర్శనకారులు విస్తృత అసంతృప్తిని వ్యక్తం చేయడంతో నిరసనలు పెరిగాయి. పాఠశాలలు మరియు విశ్వవిద్యాలయాలను మూసివేయడం సహా ప్రభుత్వ ప్రతిస్పందన అశాంతిని తగ్గించడంలో విఫలమైంది. బంగ్లాదేశ్లో తాత్కాలిక ప్రభుత్వం ఏర్పాటు, పరిస్థితులు పూర్తిగా అదుపుల్లోకి వచ్చే దాకా కర్ఫ్యూ కొనసాగుతుందని తెలిపిన ఆర్మీ చీఫ్ వాకర్‌-ఉజ్‌-జమాన్
ఉద్యోగ కోటాలను తిరిగి ప్రవేశపెట్టడానికి వ్యతిరేకంగా సుప్రీంకోర్టు ఇచ్చిన తీర్పు నిరసనకారులను పూర్తిగా సంతృప్తిపరచలేదు, వారు "స్వాతంత్ర్య సమరయోధుల" పిల్లలకు అన్ని ఉద్యోగ రిజర్వేషన్లను రద్దు చేయాలని డిమాండ్ చేస్తూనే ఉన్నారు. ఈ పాక్షిక రాయితీ ఉద్యమాన్ని అణచివేయడానికి పెద్దగా చేయలేదు. మాజీ ఆర్మీ చీఫ్ జనరల్ ఇక్బాల్ కరీం భుయాన్ ప్రభుత్వం నిరసనలను నిర్వహించడాన్ని విమర్శించడంతో పాటు దళాల ఉపసంహరణకు పిలుపునివ్వడంతో పరిస్థితి తీవ్రమైంది. ఇది, నిరసనకారుల పట్ల ప్రస్తుత ఆర్మీ చీఫ్ మద్దతు వైఖరితో పాటు, అశాంతికి మరింత ఆజ్యం పోసింది.
బంగ్లాదేశ్లో ఎందుకీ ఆందోళనలు?
1971లో జరిగిన బంగ్లాదేశ్ విముక్తి ఉద్యమంలో వేలాది మంది పాల్గొన్నారు. ఆస్తులు పోగొట్టుకున్నారు. ప్రాణత్యాగాలు చేశారు. దేశానికి స్వాతంత్య్రం వచ్చిన తర్వాత వారి కుటుంబాలకు న్యాయం చేయాలన్న లక్ష్యంతో ప్రభుత్వం రిజర్వేషన్ల విధానం అమల్లోకి తీసుకువచ్చింది. విముక్తి ఉద్యమంలో భాగస్వాములైన వారి కుటుంబ సభ్యులకు ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల్లో 30 శాతం రిజర్వేషన్లు కల్పించింది.
అయితే 2018లో ఈ రిజర్వేషన్లను వ్యతిరేకిస్తూ విద్యార్థులు ఆందోళనకు దిగారు. దేశవ్యాప్తంగా ఆందోళనకు దిగారు. దాంతో అప్పటి ప్రభుత్వం దిగివచ్చి రిజర్వేషన్లను నిలిపివేసింది. దీంతో స్వాతంత్య్ర సమరయోధుల బంధువులు కోర్టు గడప తొక్కారు.వారి విజ్ఞప్తి మేరకు రిజర్వేషన్లను పునరుద్ధరిస్తూ ఈ ఏడాది జూన్‌లో బంగ్లాదేశ్ హైకోర్టు తీర్పు ప్రకటించడంతో విద్యార్థులు మళ్లీ భగ్గుమన్నారు.
రిజర్వేషన్లు వెంటనే రద్దు చేయాలంటూ పోరుబాట పట్టారు. వీధుల్లోకి వచ్చి పోలీసులతో ఘర్షణకు దిగారు. ఈ నేపథ్యంలో షేక్ హసీనా ప్రభుత్వంలో కలవరం మొదలైంది. ఘర్షణల్లో విద్యార్థులు మరణిస్తుండడం, శాంతి భద్రతలు అదుపు తప్పుతుండడంతో హైకోర్టు తీర్పుపై సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించింది. రిజర్వేషన్లపై స్పష్టమైన ఆదేశాలు ఇవ్వాలని కోరుతూ పిటిషన్‌ దాఖలు చేసింది.
విచారణ చేపట్టిన సుప్రీంకోర్టు రిజర్వేషన్లు పూర్తిగా రద్దు చేయకుండా, అన్ని రకాల రిజర్వేషన్లను 7 శాతానికి పరిమితం చేస్తూ తీర్పు వెల్లడించింది. ఇందులో 5 శాతం బంగ్లా స్వాతంత్య్ర సమరయోధుల కుటుంబాలకు, 2 శాతం ఇతరులకు కల్పిస్తూ ఆదేశాలు జారీ చేసింది. సుప్రీం తీర్పు తర్వాత పరిస్థితి కొంత అదుపులోకి వచ్చినట్లే కనిపించినప్పటికీ గత రెండ్రోజులుగా కొనసాగిన అల్లర్లు హింసాత్మకంగా మారాయి. అంతకుముందు, పోలీసులు, ప్రభుత్వ వ్యతిరేక నిరసనకారుల మధ్య ఘర్షణలు తీవ్రతరం కావడంతో ఆదివారం దాదాపు 100 మంది మరణించారు.
ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల కోటా విధానంపై బంగ్లాదేశ్లో శాంతియుతంగా ప్రారంభమైన విద్యార్థుల నిరసనలు ప్రధాన మంత్రి షేక్ హసీనా, ఆమె పాలక అవామీ లీగ్ పార్టీకి వ్యతిరేకంగా ఒక ముఖ్యమైన సవాలుగా, తిరుగుబాటుగా మారాయి. అనేక మంది మరణాలకు దారితీసిన వారాంతపు హింసాకాండ తర్వాత సోమవారం రాజధాని ఢాకాకు నిరసనకారులు కవాతు చేయబోతున్నట్లు ప్రకటించడంతో PM హసీనా.. సైన్యం హెలికాప్టర్‌లో దేశం విడిచిపెట్టారు. మిలిటరీ నిరవధిక కర్ఫ్యూ విధించింది. అశాంతిని నియంత్రించే ప్రయత్నాలలో అధికారులు ఇంటర్నెట్ యాక్సెస్‌ను నిలిపివేశారు.
బంగ్లాదేశ్ అశాంతి వెనుక పాకిస్థాన్ ISI హస్తం ఉందా?
నిషేధించబడిన జమాతే ఇస్లామీ విద్యార్థి విభాగమైన ఛత్ర శిబిర్, పాకిస్తాన్ ISI మద్దతుతో హింసను ప్రేరేపిస్తోందని, బంగ్లాదేశ్లో విద్యార్థుల నిరసనలను రాజకీయ ఉద్యమంగా మారుస్తోందని ET గతంలో నివేదించింది. పాకిస్తాన్ సైన్యం, ISI ప్రధాన మంత్రి షేక్ హసీనా ప్రభుత్వాన్ని అస్థిరపరచడం, నిరసనలు మరియు వీధి హింస ద్వారా ప్రతిపక్ష BNPని అధికారంలోకి తీసుకురావడమే లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయని సోర్సెస్ ETకి తెలిపాయి. ప్రతిపక్ష నేతల కార్యకలాపాలను హసీనా ప్రభుత్వం నిశితంగా పరిశీలిస్తోంది.
హసీనా ప్రభుత్వాన్ని అణగదొక్కడానికి ISI ప్రయత్నాలు కొత్తవి కానప్పటికీ, ఉద్యోగ కోటాలపై విద్యార్థుల నిరసన నుండి విస్తృత రాజకీయ ఉద్యమంగా పరిస్థితి పెరిగింది, ప్రతిపక్ష పార్టీ సభ్యులు నిరసన సమూహాలలోకి చొరబడినట్లు నివేదించబడింది.
170 మిలియన్ల జనాభాలో దాదాపు 32 మిలియన్ల మంది యువకులు పని లేదా విద్యకు దూరంగా ఉన్నందున, అధిక యువత నిరుద్యోగంతో పోరాడుతున్న విద్యార్థులలో కోటాలు కోపాన్ని రేకెత్తించాయి. దేశం యొక్క అభివృద్ధి చెందుతున్న గార్మెంట్స్ రంగం వెనుక ఒకప్పుడు ప్రపంచంలోనే అత్యంత వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న ఆర్థిక వ్యవస్థ స్తంభించిపోయింది. ద్రవ్యోల్బణం సంవత్సరానికి 10% ఉంటుంది మరియు డాలర్ నిల్వలు తగ్గిపోతున్నాయి.