
ప్రతి సంవత్సరం ఆశ్వయుజమాస శుక్లపక్షంలో తొమ్మిది రోజులు జరిగే దేవీ నవరాత్రులు భక్తులకు ఎంతో పవిత్రమైనవిగా భావిస్తారు. ఈ తొమ్మిది రోజులలో దుర్గమ్మను వివిధ రూపాల్లో పూజిస్తూ, ఉపవాసం పాటించడం ద్వారా శరీర శుద్ధి, మనస్సు ఏకాగ్రత కలుగుతాయని నమ్మకం. అయితే ఉపవాస సమయంలో కొన్ని ఆహార నియమాలు తప్పనిసరిగా పాటించాలి.
తినకూడని పదార్థాలు
1. ధాన్యాలు: సాధారణ రోజుల్లో మనం తీసుకునే బియ్యం, గోధుమ, మొక్కజొన్న, శనగలు, బార్లీ వంటి ధాన్యాలను ఈ రోజుల్లో పూర్తిగా నివారించాలి. ఇవి “సాధారణ భోజన ఆహారం”గా పరిగణించబడతాయి. ఉపవాసంలో ఇవి శరీరాన్ని భారంగా మారుస్తాయని భావిస్తారు.
2. పప్పులు: కందిపప్పు, పెసరపప్పు, శనగపప్పు వంటి పప్పులు కూడా వ్రతకాలంలో తినరాదు. పప్పులను సాధారణంగా ప్రోటీన్ అధికంగా ఉండే ఆహారంగా గుర్తిస్తారు, కానీ వ్రతకాలంలో వీటిని తినకూడదనే ఆచారం పాటిస్తారు.
3.మాంసాహారం: మాంసం, చేపలు, గుడ్లు అన్నీ పూర్తిగా నిషేధం. ఉపవాసం ఆధ్యాత్మిక శుద్ధికి సూచిక. కాబట్టి మాంసాహారాన్ని పూర్తిగా దూరం పెట్టడం అత్యవసరం.
4.ఉల్లిపాయ, వెల్లుల్లి: ఇవి తామసిక గుణాలను కలిగిస్తాయని శాస్త్రాలు చెబుతాయి. తామసిక ఆహారం మనసును నిద్రావస్థలోకి, అలసట వైపు నడిపిస్తుందని విశ్వాసం. అందుకే ఈ పదార్థాలు నవరాత్రిలో ఉపవాసం చేసే వారు వాడరు.
5.సాధారణ ఉప్పు: సాధారణంగా మనం వంటల్లో వాడే ఉప్పు బదులుగా, వ్రతకాలంలో సైంధవ లవణం అంటే రాక్ సాల్ట్ మాత్రమే వాడతారు. ఇది పవిత్రంగా, శరీరానికి హానికరం కానిదిగా భావిస్తారు.
6.మసాలాలు: పసుపు, కారం వంటి మసాలాలు కొంతమంది ప్రాంతాల్లో పూర్తిగా దూరం పెడతారు. మరికొన్ని ప్రాంతాల్లో పరిమితంగా వాడతారు. ఇది ప్రాంతానుసారం మారుతుంది.
తినడానికి అనుమతించే పదార్థాలు
ఉపవాస సమయంలో కేవలం ఆంక్షలు మాత్రమే కాకుండా, శరీరానికి అవసరమైన శక్తినిచ్చే కొన్ని ప్రత్యేకమైన ఆహారాలు అనుమతించబడతాయి:
పండ్లు: ఆపిల్, ద్రాక్ష, బనానా, దానిమ్మ వంటి అన్ని రకాల పండ్లు తినవచ్చు. ఇవి శక్తినిస్తాయి, శరీరానికి నీరసం రాకుండా కాపాడతాయి.
పాల ఉత్పత్తులు: పాలు, పెరుగు, పన్నీర్ వంటివి ఉపవాసంలో విస్తృతంగా వాడతారు. ఇవి ప్రోటీన్, కాల్షియం అందిస్తాయి.
కందమూలాలు: ఆలుగడ్డ, చిలకడదుంప, అరటికంద వంటి కందమూలాలు వ్రతకాలంలో ముఖ్య ఆహారం. వీటితో రకరకాల వంటకాలు చేస్తారు.
డ్రైఫ్రూట్స్: బాదం, కాజూ, కిస్మిస్, ఖర్జూరాలు వంటివి త్వరగా శక్తినిచ్చే ఆహారాలు. ఉపవాసంలో వీటి వాడకం ఎక్కువగా ఉంటుంది.
ప్రత్యేక పిండులు: కుట్టు (buckwheat), సింగడా (water chestnut) పిండితో రొట్టెలు, పకోడీలు చేస్తారు. ఇవి వ్రతాలకు అనుకూలంగా ఉంటాయి.
నవరాత్రి ఉపవాసం కేవలం ఆహార పరిమితుల కోసం మాత్రమే కాదు. ఇది శరీరానికి డిటాక్స్ లాంటిది. ధాన్యాలు, మాంసాహారం దూరం పెట్టడం ద్వారా శరీరానికి తేలిక కలుగుతుంది. మనసు ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. భగవతి అమ్మవారి ఆరాధనలో పూర్తిగా ఏకాగ్రత పెరుగుతుంది.